Alzheimer hastalığı her geçen gün sıklığı artıyor ve almamız gereken önlemler konusunda araştırmalar devam ediyor. Beyinde amiloid plak birikimi ile karakterize bu hastalıkta birçok tetikleyici faktör söz konusu.
Alzheimer hastası veya Alzheimer hastalığı gelişmesi için risk taşıyan etrafınızda yakınınız varsa aşağıdaki parametreler dikkat etmemiz gerekiyor.
Kan glukozu, insulin ve HbA1c düzeyleri
Son yıllarda yapılan araştırmalar, Alzheimer hastalığının ortaya çıkmasında glukoz metabolizması bozuklukların önemli bir rol oynadığını ortaya koydu. Beyin, enerji ihtiyacını karşılamak için büyük ölçüde glukoza bağımlıdır. Glukoz, beyin fonksiyonları için hayati önem taşır ve sinir hücrelerinin düzgün çalışması için gerekli enerjiyi sağlar. Ancak glukoz bir o kadar da beyin için zararlı, özellikle basit karbonhidratların tüketilmesi glukoz metabolizmasını bozarak beyne zarar veriyor.
Şu anda Alzheimer için tip 3 diyabet hastalığı olduğuna dair çalışmalar çok fazla. İnsülin, beyindeki glukoz alımını ve kullanımını düzenleyen önemli bir hormon. Alzheimer hastalarında, insülin sinyalleri bozulmuş ve bu durum, beyin hücrelerinin enerji için glukozu kullanma kapasitesini bozmuştur.
Bu durumda mutlaka kan şekerinin dengede olması, insulin direncinizin olmaması ve 3 aylık ortalama kan glukoz düzeylerini gösteren HbA1c düzeylerinin normal sınırlarda olması gerekiyor. 3-6 aylık aralıklarla mutlaka bu değerlerinizi kontrol ettirin.
Homosistein düzeyleri
Vücudumuzda kronik hastalıkların zeminini inflamasyon yani vücut yangısı oluşturuyor. İnflamasyou değerlendirebildiğimiz en iyi tetkik ise homosistein düzeyleridir. Homosistein, inflamasyon üzerinde doğrudan etkili.
Yüksek homosistein seviyeleri, inflamasyonun tetiklenmesi ve kronik inflamatuar hastalıkların gelişimi ile ilişkilendirilmiştir. Bu nedenle, homosistein seviyelerinin düşürülmesi, inflamasyonu azaltmak ve bu hastalıkların riskini azaltmak için potansiyel bir strateji olarak değerlendirilmektedir.
Alzheimer hastalığında temel rol oynayan inflamasyonun azaltılmasında mutlaka homosistein düzeylerinin düşürülmesi önemlidir. Normal kan düzeyleri 5-15 Mmol/L olan homosistein Alzheimer hastalığından korunmada 12’nin altında olmalıdır.
Beyin jimnastiği
Bol bol beyin jimnastiği yapmalısınız. Günde ortalama 1 saat beyninizi çalıştıracak ve zorlayacak aktiviteler yapın. Mesela aynı anda bisiklet sürerken kulaklıkla kitap dinleme, arkadaşlarınızla sohbet ederken el işi örmek gibi işlevler beyne çok görevler yaptırarak kapasiteyi zorlar. Bu uzun süreli yapmak beyni fazla yorar ama günde 30-60 dk zorlamak çok faydalıdır.
Çoklu görevler, bireyin bir görevden diğerine hızlı bir şekilde geçiş yapma yeteneğini geliştirebilir. Bu, bilişsel esneklik olarak bilinir ve değişen koşullara ve taleplere uyum sağlama kapasitesini artırır. Bilişsel esneklik, problem çözme, planlama ve önceliklendirme gibi üst düzey bilişsel işlevler için kritik öneme sahiptir. Çoklu ve çeşitli görevlerle çalışmak, kısa süreli ve uzun süreli hafızayı geliştirebilir. Farklı türde bilgileri işlemek ve hatırlamak, hafıza sistemlerinin daha verimli çalışmasını sağlar ve hafıza kapasitesinin genişlemesine yardımcı olabilir.
İşitme testi
İyi duymaya kulak beyin sinyallerini bozar ve unutkanlığı tetikler. İşitme kaybı, sosyal etkileşimlerde zorluklara yol açabilir, bu da kişinin sosyal aktivitelerden çekilmesine ve sonuç olarak sosyal izolasyon ve yalnızlık hissine neden olabilir.
Sosyal izolasyonun ve yalnızlığın, bilişsel fonksiyonların azalması ve demans riskinde artışla ilişkili olduğu gösterilmiştir.
İşitme kaybı olan bireyler, konuşmayı anlamak ve sesleri yorumlamak için daha fazla bilişsel kaynak harcarlar. Bu, “bilişsel yük” olarak bilinir ve bilişsel rezervin azalmasına yol açabilir, yani beyin diğer işlevler için daha az kaynağa sahip olur. Uzun vadede bu durum, bilişsel fonksiyonlarda azalmaya ve demans riskinde artışa yol açabilir.
İşitmenizle ilgili bir sorundan şüpheleniyorsanız bunun unutkanlık için ciddi bir risk oluşturacağını unutmayın ve bir an önce testinizi yaptırın.
