Kahve birçok sağlıklı bileşiği bir arada bulundurur. Bir fincan kahvede, B vitaminleri, folat, potasyum, magnezyum, fosfor, polifenoller, klorojenik asit ve belki de en önemlisi kafein bulunur.
Kahve içeriğinde bulunan maddelerin her birinin ayrı ayrı sağlığa pek çok faydası var. Örneğin kahvede oldukça zengin bulunan polifenollerin, kanserden, Alzheimer’e kadar pek çok hastalığa potansiyel faydaları olabileceği kanıtlanmıştır. Bir başka güçlü bileşen klorojenik asit, beyin hücrelerini korur.
Alzheimer hastalığında kahve tüketimi ile beyinde bağışıklık cevabı artmış, biriken beta amiloid çöp proteinlerin temizlenmesi hızlanmıştır. Ayrıca, 2016 yılında yapılan bir çalışmada, kahvenin mide kanserine karşı koruyucu etkileri olduğu, kahve içmeyenlere göre, düzenli kahve içenlerde mide kanserine yakalanma riski yüzde 7 daha düşük bulundu. Dolayısıyla kahve sağlımıza oldukça yararlıdır, ancak kahve tüketimi ile ilgili sorun, insan vücuduna büyük etkileri olan kafeindir. Aslında kafein de değil, kahvenin aşırı tüketilmesidir.
Kahvenin faydası ters bir J eğrisi gibidir. Günlük kahve bardak sayınız arttıkça faydası artmaz, aksine çok fazla içildikçe daha çok zararı olur. Günlük 300 mg’a kadar kafein tüketimi önerilirken 300 mg aşan dozlar sağlığımızı tehdit etmeye başlar. Hesaplama yapalım mı? Sabahları içmekten keyif aldığımız bir fincan Türk kahvesi 150 mg kafein içerir. 1 bardak hazır kahve 75 mg, 1 bardak çay ise 50 mg kafein içeriyor. Dolayısı ile günlük tüketimimizi dengelemekte fayda var.
Kahve baş ağrısı yapar mı? Kahve içtikten sonra baş ağrısı neden olur?
Kahvenin baş ağrısı yapmasının en önemli sebebi kahve bağımlısı olmanızdır. Eğer günlük olarak yüksek doz kafein alıyorsanız, kahve veya diğer kafein kaynaklarınızı azalttığınızda müthiş bir baş ağrısı yaşarsınız. Kafein, beyinde damarların daralmasına neden olur. Vücudunuz kafeine her gün maruz kalıyorsa ve aniden almayı keserseniz, muhtemelen kan damarları hızlı bir şekilde genişler. Kan akışının bir zamanlar kısıtlandığı yerde, aniden daha güçlü ve rahat şekilde kan akmaya başlar. Bu tipik olarak migrende olduğu gibi en çok baş ve boyun bölgesinde hissedilir. Sadece başın yarısını etkileyen bir hemikrani baş ağrısına neden olabilir.
Kliniğimize baş ağrısı nedeniyle başvuran hastalarda mutlaka kafein tüketimini ayrıntılı sorguluyoruz. Gerçekten özellikle 450 mg üzerinden kafein kullanımı olduğunda uzun süreli kullanımlarda kendisi baş ağrısını tetiklediği gibi kafeinin ani kesilmesi de benzer şekilde baş ağrısı ortaya çıkarıyor. Bu durumda kafein kullanımının yavaş kademelerle azaltılarak kesilmesini öneriyoruz.
Şiddetinin ne kadar olduğunun önemi olmadan, kafein baş ağrısı oldukça kötüdür. Buna daha düşük enerji ve odaklanma sorununu da eklerseniz, günü bir kahve içmeden bitirmek imkânsızlaşabilir. Bu yüzden eğer kahveyi azaltmak istiyorsanız, bunu birdenbire şok etkisi yaratmadan, sabah/öğle kahvesini yasaklamadan, başka bir kaynaktan daha yumuşak ve daha az miktarda kafein alarak yapmalısınız. Bu yüzden kahve yerine, kahvede bulabileceği kafeinin sadece yarısını ya da üçte birini içeren güçlü siyah kafeinli çaylar içebilirsiniz.
Ek olarak, kafein çok fazla idrara çıkmanıza neden olur. Eğer kaybedilen sıvıyı bol bol su içerek yerine koymazsanız, yine baş ağrısıyla karşılaşabilirsiniz.
Kahve baş ağrısına iyi gelir mi?
Rutin olarak kafein tüketenlerden değilseniz baş ağrınız olduğunda alacağınız bir bardak kahve ağrınızı hızla kesecektir. Kahvenin beyin damarlarını hızlıca daraltan etkisinden faydalanmak mümkün. Hatta bazı ağrı kesicilerin içinde kafein de var. Kafein, özellikle migren baş ağrılarında ana tetikleyicilerden olan iltihabın azaltılmasına da yardımcı olur, bu yolla da baş ağrısını kesebilir.
Eğer kahve bağımlısıysanız, o gün yeterince kafein almadıysanız, elbette hemen koşup sarılacağınız bir bardak kahve, kan damarlarının daralmasını sağlayarak baş ağrısını keser. Ancak kafein özellikle 450 mg üzerinde kullanımı kendisi de baş ağrısını tetikleyebileceğini bilmek gerekiyor.
Türk kahvesi mi, hazır kahveler mi baş ağrısına iyi gelir?
Genel olarak, kafeinde günlük önerilen miktar 300 mg’ın aşılmamasıdır. Az miktarda kahve sağlığımıza faydalıdır, ancak 300mg aşımında sinir sistemini uyarıcı ve bağımlılık yapan kafein zararlıdır. Yaygın kafeinli içeceklerimizin kafein miktarları şu şekildedir:
- 1 fincan Türk Kahvesi 150 mg kafein
- 1 bardak hazır kahve 75 mg kafein
- 1 orta koyu bardak çay 50 mg kafein
Eğer çok fazla kafein alıyorsak, kahve içmediğimizde genişleyen kan damarları dolayısıyla baş ağrısı atakları yaşarız. Ancak, günlük kafein alımını azaltır ve haftada birkaç kere kahve içersek, bunu stratejik olarak kullanabiliriz. Özellikle bir migren atağı başladığında, beyninizin alışık olmadığı miktarda kafein aldığınızda, kan damarları daralarak beyne kan akışını azaltır. Bu da ağrının hafiflemesini sağlar.
Eğer bir Türk kahvesi içiciyseniz, günde en fazla 2 fincan tüketmelisiniz. Hazır kahve için bu maksimum 4 bardak kadardır. Çay içiciler ise günlük en fazla 6 bardak içmelidir. Ancak sık baş ağrısı ve migren atakları yaşıyorsanız, bu kafeinli içeceklerden kaynaklanıyor olabilir. Bu içecekleri oldukça aza indirip, baş ağrılarınız olduğunda doğal ağrı kesici olarak kullanabilirsiniz.
