Stresin sadece aşırı yoğunluk, kaygı veya baskı hissettiğimizde ortaya çıktığını sanıyoruz. Oysa çoğu zaman stresin içindeyken bile farkına varamıyoruz. Beyin, bazı durumlarda stresin etkilerini maskeliyor ve biz de durumu “normal” olarak kabul ediyoruz. Ancak stres, vücutta, zihinde ve davranışlarda birçok farklı sinyal ile kendini gösteriyor. Bunları fark etmek, erken önlem almak ve strese karşı daha dirençli olmak için önemli.
Zihinsel belirtiler: beyin alarm veriyor ama duymazdan geliyoruz
Zihin stres altında en büyük yükü taşıyan organlardan biri. Stresin zihinsel belirtileri bazen o kadar sıradan hale geliyor ki günlük yaşamın bir parçası sanıyoruz.
- Unutkanlık artıyor, sürekli anahtarları kaybediyor, toplantı saatlerini unutuyor veya bir şeyleri hatırlamak için daha fazla çaba sarf ediyorsanız stres kapınızı çalmış olabilir.
- Odaklanmak zorlaşıyor, bir kitabı veya e-postayı okurken dikkatiniz hemen dağılıyorsa, kendinizi sürekli tekrar tekrar okumak zorunda kalıyorsanız zihniniz stres nedeniyle tam kapasite çalışmıyor olabilir.
- Karar vermekte zorlanıyorsanız, basit seçimlerde bile uzun süre düşünüyorsanız stres bilişsel işlevlerinizi etkiliyor olabilir.
Duygusal belirtiler: ruh halimiz dalgalanıyor ama fark etmiyoruz
Stres yalnızca fiziksel olarak değil, duygusal olarak da kendini gösteriyor. Ancak bazen bu değişiklikleri kişisel özelliklerimizle karıştırıyoruz ve sorunun stresten kaynaklandığını anlayamıyoruz.
- Ani öfke patlamaları yaşıyorsanız, küçük şeylere gereğinden fazla sinirleniyorsanız, sabrınızın giderek azaldığını hissediyorsanız stres, duygusal dengeyi bozuyor olabilir.
- Motivasyon eksikliği hissediyorsanız, normalde sevdiğiniz şeylere karşı isteksizlik başladıysa ve sürekli erteleme eğilimindeyseniz zihniniz aşırı yüke maruz kalmış olabilir.
- Hassasiyet arttıysa, ufak eleştiriler bile sizi fazla etkiliyorsa, kolayca kırılıyorsanız stres seviyenizi gözden geçirmeniz gerekebilir.
Fiziksel belirtiler: vücut stresi dışarı vuruyor
Beyin stresten etkilendiğinde bunu doğrudan bedene yansıtıyor. Ancak birçok fiziksel belirtiyi fark etmemize rağmen nedenlerini göz ardı ediyoruz.
- Kas gerginliği ve boyun ağrısı yaşıyorsanız, özellikle gün sonunda omuzlarınızın, boynunuzun veya sırtınızın ağrıdığını hissediyorsanız stres kaslarınızı sürekli kasılı tutuyor olabilir.
- Baş ağrıları sıklaştıysa, özellikle alın ve şakak bölgelerinde sık sık ağrı hissediyorsanız stresin tetiklediği tansiyon tipi baş ağrılarıyla karşı karşıya olabilirsiniz.
- Bağırsaklar dengesizleştiyse, ani kabızlık veya ishal gibi sindirim sorunları ortaya çıkıyorsa stres bağırsakları doğrudan etkileyebilir.
Davranışsal belirtiler: günlük rutinler değişiyor ama biz fark etmiyoruz
Stres yalnızca ruh halimizi değil, günlük alışkanlıklarımızı da değiştiriyor. Ancak bunları fark etmek zaman alabiliyor.
- Daha fazla kafein veya şeker tüketmeye başladıysanız, enerji seviyenizi korumak için sürekli çay, kahve veya tatlı arayışına giriyorsanız stres, kortizol seviyelerini yükselterek bu döngüyü yaratıyor olabilir.
- Sosyal ilişkilerde isteksizlik hissediyorsanız, eskisi kadar arkadaşlarla vakit geçirmek istemiyorsanız stres sosyal izolasyona yol açıyor olabilir.
- Uyku düzeniniz bozulduysa, gece saatlerce dönüp duruyor, sabahları yorgun kalkıyorsanız stres hormonları uyku kalitenizi etkiliyor olabilir.
