Uyku apnesi ve diğer uyku bozukluklarını anlamak için kullanılan uyku testi yani polisomnografi, uykunun gizemli dünyasını aydınlatmak için yapılan en kapsamlı testlerden biridir. Bu süreç, doğru tanı ve tedavi için hayati önem taşır.
Polisomnografi için hastaların uyku laboratuvarına gelmeden önce birkaç hazırlık yapması gerekir. Uyku laboratuvarı, hastaların rahat bir uyku ortamında test yapılmasını sağlamak için tasarlanmış özel bir alandır. Ancak, hazırlık süreci testin başarısı için çok önemlidir.
- Testten bir gün önce alkol ve kafeinli içeceklerden kaçınmalısınız, çünkü bu maddeler uykunun yapısını bozabilir.
- Testten önceki günlerde düzenli uyumaya çalışmalısınız. Bu, testin sonuçlarının daha sağlıklı olmasına yardımcı olur
- Cilt ve saç temiz olmalıdır. Saçta sprey, krem veya jöle gibi ürünler olmamalı, elektrotlar kafa derisine yerleştirilirken sorun yaratabilir.
Uyku laboratuvarları genellikle otel odasını andıran, konforlu ve sessiz odalardır. Amaç, hastaların mümkün olduğunca ev ortamını hissetmeleridir. Odada bir yatak, başucu lambası ve uykuya dalarken rahat hissetmenizi sağlayacak çeşitli unsurlar bulunur. Yine de, biraz garip hissetmek normaldir; sonuçta birçok kabloya bağlı olacaksınız!
Uyku odasında neler bulunur?
- Kamera: Uykudayken hareketlerinizi izlemek için odaya bir kamera yerleştirilmiştir
- Ses Kaydedici: Uyku sırasında horlama veya nefes alışverişini kaydeder.
- Elektrotlar ve Sensörler: Uyku sırasında vücut fonksiyonlarını ölçmek için kullanılır.
Polisomnografi nasıl yapılır?
Test başladığında, teknisyen vücudunuzun farklı bölgelerine çeşitli sensör elektrotları yerleştirir. Bu sensörler, birçok farklı fizyolojik aktiviteyi ölçer. Elektroensefalografi (EEG) elektrotları, beyninizin uyku sırasındaki dalga aktivitelerini kaydeder. Elektro-okülografi (EOG) adı verilen sensörler, göz hareketlerini izler ve REM (hızlı göz hareketi) uykusunu tespit eder.
Elektromiyografi (EMG) elektrotları çene kaslarını izler. Örneğin, REM uykusunda kaslar genellikle gevşer. Elektro-kardiyogram (EKG) sensörleri kalp ritminizi kaydeder. Burun ve ağızdan hava akışını ölçen elektrot sensörleri ile göğüs ve karın hareketlerinizi ölçen bantlar takılır. Nefes duraklamaları, uyku apnesinin bir belirtisidir. Parmağınıza takılan bir oksimetre, kandaki oksijen seviyesini izler.
Teknisyen, tüm bu sensörleri yerleştirdikten sonra odayı terk eder, ancak başka bir odadan sizi izlemeye devam eder. Merak etmeyin, uykuya dalmak için zorlanmanız çok normaldir. Testin amacı, en az 6 saatlik bir uyku kaydı almaktır.
Sabah olduğunda, tüm sensörler çıkarılır ve kayıtlar analiz edilir. Bir uyku uzmanı, elde edilen verileri değerlendirir. Neler incelenir?
- Apne ve Hipopne: Uyku sırasında solunum duraklamaları veya yavaşlamaları (apne ve hipopne) sayılır. Apne-Hipopne İndeksi (AHI) olarak bilinen bu sayı, hastalığın şiddetini belirler.
- Oksijen Düzeyleri: Solunum duraklamalarının kandaki oksijen seviyesini ne kadar düşürdüğü incelenir.
- Uyku Evreleri: REM ve non-REM uykusu, bu evreler arasındaki geçişler ve her bir evrede ne kadar süre geçirdiğiniz analiz edilir.
- Hareketler: Uyku sırasında istemsiz hareketler, örneğin bacak seğirmeleri, kayıt altına alınır.
Polisomnografi sonuçları, uyku apnesi (obstrüktif, santral veya karma tip) gibi bozuklukları, uykusuzluğun nedenlerini veya başka bir uyku hastalığının varlığını anlamak için kullanılır. Örneğin, test sırasında defalarca nefesinizin durduğu tespit edilirse, bu durum uyku apnesini işaret eder ve tedavi planı buna göre oluşturulur.
Diyelim ki polisomnografi sonuçlarınız AHI değerinizin 30’un üzerinde olduğunu gösteriyor. Bu, şiddetli uyku apnesine işarettir ve size CPAP (Sürekli Pozitif Havayolu Basıncı) cihazı önerilebilir. Cihaz, uykuda nefes almanızı kolaylaştırır.
