İlerleyen yaşla birlikte vücutta birçok biyolojik değişiklik meydana gelir. Bu değişikliklerden biri de kas kütlesinin ve gücünün kaybıdır. “Sarkopeni” olarak adlandırılan bu durum, yaşa bağlı kas kaybıdır ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
30 yaşından itibaren kas kütlesi her on yılda %3-8 oranında azalabilir ve bu kayıp, 60 yaşından sonra hızlanır.
Sarkopeni, fiziksel hareketi tehdit eden, düşme ve kırık riskini artıran bir durumdur. Kasların zayıflaması, günlük aktivitelerin zorlaşmasına ve genel yaşam kalitesinin düşmesine neden olur.
Sarkopeni neden olur?
- Azalmış protein sentezi: Yaşla birlikte vücudun protein sentezleme kapasitesi azalır, bu da kas kütlesinin korunmasını zorlaştırır.
- Hormon düzeylerinde azalma: Testosteron ve büyüme hormonu gibi anabolik hormonların seviyeleri yaşla birlikte düşer. Bu hormonlar kas büyümesi ve onarımı için gereklidir.
- Fiziksel aktivite eksikliği: Yaşlandıkça, insanlar genellikle daha az hareket eder. Hareketsizlik, kasların zayıflamasına ve sarkopeninin hızlanmasına yol açar.
- Yetersiz beslenme: Protein ve diğer besin maddelerinin yetersiz alımı, kas kütlesinin korunmasını zorlaştırır.
- Sinir-kas bağlantılarının bozulması: Yaşlanma, motor nöronların kaybına yol açarak kasların sinirsel uyarılmasını zorlaştırabilir.
Sarkopeninin olumsuz etkileri nelerdir?
- Düşme riski: Kasların zayıflaması, dengeyi ve koordinasyonu olumsuz etkileyerek düşme riskini artırır.
- Kırıklar: Düşme sonucu oluşan kemik kırıkları, özellikle kalça kırıkları, yaşlılarda ciddi bir sağlık sorunudur ve yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürebilir.
- Fonksiyon kaybı: Sarkopeni, günlük aktiviteleri (yürüme, merdiven çıkma, taşıma gibi) zorlaştırır ve bağımsız yaşam yeteneğini azaltır.
- Metabolik sorunlar: Kas kütlesinin azalması, insülin duyarlılığını azaltarak diyabet gibi metabolik hastalıkların riskini artırabilir.
Sarkopeniyi önleme yöntemleri
- Direnç egzersizleri: Ağırlık kaldırma ve direnç egzersizleri, kas kütlesini ve gücünü artırarak sarkopeniyi yavaşlatabilir. Bu tür egzersizler, kaslarda protein sentezini uyarır ve kas hücrelerinin yenilenmesini destekler.
- Protein alımı: Yeterli protein alımı, kas kütlesini korumak için gereklidir. Günlük protein alımının artırılması önerilir.
- Hormon tedavileri: Bazı durumlarda, düşük testosteron veya büyüme hormonu seviyelerini dengelemek için hormon tedavileri düşünülebilir.
- Besin takviyeleri: D vitamini ve omega-3 yağ asitleri gibi takviyeler, kas sağlığını destekleyebilir. Bu takviyeler, kas protein sentezini artırabilir ve inflamasyonu azaltabilir.
- Fiziksel aktivite: Yürüyüş, yüzme ve bisiklet gibi aerobik egzersizler, genel kas sağlığını iyileştirir ve sarkopeniyi önlemeye yardımcı olur.
