“Beynim ağrıyor!” cümlesini hepimiz duymuş ya da kurmuşuzdur. Ama tıbbi olarak düşündüğümüzde: Beyin dokusu ağrı hisseder mi? Cevap: Hayır. Beyin dokusunun kendisinde ağrı reseptörleri (ağrı algılayan sinir uçları) yoktur. Yani beynin kendisi ağrımaz. Ancak beyin çevresindeki damarlar, zarlar ve sinirler ağrıya duyarlıdır. İşte “beyin ağrısı” dediğimiz durum, genellikle bu yapılardan kaynaklanan şiddetli ve derin baş ağrılarını tarif eder.
Beyin ağrısı ne zaman olur?
- Migren: Şiddetli, zonklayıcı, tek taraflı baş ağrısıdır. Genellikle bulantı, ışığa ve sese hassasiyet eşlik eder. “Beynim zonkluyor!” hissi migren kaynaklı olabilir.
- Gerilim tipi baş ağrısı: Beyne baskı uygulanıyor gibi hissedilen, sıkıcı tarzda bir ağrıdır. Stres ve kas gerginliğiyle ilişkilidir.
- Beyin tümörleri: Tümör, çevre dokulara baskı yaparak ağrıya neden olabilir. Genellikle sabahları daha şiddetli olur, zamanla artar ve başka belirtiler eşlik edebilir (bulantı, kusma, kişilik değişiklikleri).
- Beyin damar hastalıkları (inme, anevrizma, kanama): Ani ve çok şiddetli baş ağrıları (“hayatımda hissettiğim en kötü ağrı”) bu tür ciddi hastalıkların belirtisi olabilir. Acil müdahale gerekir!
- Beyin zarı iltihapları (menenjit, ensefalit): Yüksek ateş, ense sertliği, bilinç bulanıklığı gibi belirtilerle birlikte olur. Hayati risk taşır.
- Hipertansif kriz: Yüksek tansiyon, beyin damarlarında ani gerilmeye yol açarak baş ağrısı yapabilir.
- Sinüzit veya göz tansiyonu (Glokom): Beyin ağrısı zannedilen ama aslında baş ve göz çevresinden gelen yansıyan ağrılardır.
Beyin ağrısı ne zaman tehlikelidir?
- Aniden başlayan, çok şiddetli baş ağrısı
- Baş ağrısıyla birlikte görme bozukluğu, çift görme
- Konuşma bozukluğu, bilinç kaybı
- Kusma, kol veya bacaklarda uyuşma
- 50 yaşından sonra yeni başlayan baş ağrısı
- Gün geçtikçe şiddetlenen, kronikleşen ağrılar
- Uyandıran baş ağrıları (gece başlayan ve uykudan uyandıran)
Beyin ağrısında hangi doktora gidilmeli?
Nöroloji uzmanı bu alandaki en doğru başvuru noktasıdır. Gerekirse beyin MR’ı, EEG, kan testleri, göz muayenesi gibi tetkikler istenebilir.
Tedavide neler yapılır?
Altta yatan nedene göre tedavi planlanır:
- Migren: Atak önleyici ilaçlar, stres yönetimi, yaşam tarzı değişiklikleri
- Gerilim baş ağrısı: Fizik tedavi, kas gevşeticiler, psikoterapi
- Tümörler: Nöroşirürji ve onkoloji ekipleriyle iş birliği
- Enfeksiyonlar: Antibiyotik veya antiviral tedavi
- Damar hastalıkları: Acil müdahale, kan sulandırıcılar, cerrahi
Her baş ağrısı beyinle ilgili değildir ama her yeni ve şiddetli baş ağrısı ciddiye alınmalıdır. Özellikle eşlik eden nörolojik belirtiler varsa zaman kaybetmeden bir uzmana başvurun. Çünkü bazen basit bir ağrı, önemli bir hastalığın ilk habercisi olabilir.
