Demans, hafıza kaybı, düşünme bozuklukları ve günlük yaşamı etkileyen bilişsel işlev kaybıyla kendini gösteren ilerleyici bir hastalıktır. Unutkanlık ve dalgınlık başlangıçta masum gibi görünse de, bu belirtiler demansın ilk sinyalleri olabilir.
Demans Nedir? Beyinde Neler Oluyor?: Demans, beyin hücrelerinin (nöronların) zamanla zarar görmesi ve işlevlerini kaybetmesi sonucu oluşan bilişsel bir bozukluktur. Demansın en yaygın sebebi Alzheimer hastalığıdır, ancak vasküler demans, Lewy cisimcikli demans ve frontotemporal demans gibi farklı türleri de vardır. Beyin sağlığı, yaşam kalitesini belirleyen en önemli faktörlerden biridir. Demans belirtilerini erken fark etmek, hastalığın ilerleyişini yavaşlatmak açısından büyük önem taşır.
Demansın İlk Belirtileri Nelerdir?: Demans belirtileri genellikle hafif unutkanlıklarla başlar ve zamanla artar. Hastalığın erken aşamalarında belirtiler fark edilmeyebilir, ancak zamanla günlük yaşamı etkileyecek kadar belirgin hale gelir.
1.Unutkanlık ve Hafıza Problemleri: Demansın en erken ve en yaygın belirtilerinden biri unutkanlıktır. Ancak sıradan bir dalgınlık ile demansa bağlı hafıza kaybı arasında fark vardır.
📌 Demansa bağlı unutkanlık belirtileri:
- Yeni bilgileri hatırlamakta zorlanma.
- Sık sık aynı soruları sorma.
- Anahtar, cüzdan gibi eşyaları yanlış yerlere koyma.
- Önemli tarihleri, randevuları unutma.
Hafıza kaybı günlük yaşamı etkilemeye başladığında, bu bir uyarı sinyali olabilir.
2.Konuşma ve Kelime Bulma Güçlüğü: Demans, beynin dil merkezlerini de etkileyerek konuşma bozukluklarına neden olabilir.
📌 Belirtiler:
- Konuşurken sık sık duraksama ve kelime bulmada zorlanma.
- Aynı kelimeleri veya cümleleri tekrar etme.
- Konuşmaların akıcılığında azalma.
- Anlatmak istediklerini tam ifade edememe.
Hasta bazen basit kelimeleri bile unutabilir ve yerine yanlış kelimeleri kullanabilir.
3.Zaman ve Mekan Algısında Bozulma: Demans hastaları, zaman ve mekan kavramlarını kaybedebilir.
📌 Belirtiler:
- Tarihler, günler ve saatler konusunda kafa karışıklığı.
- Kendi mahallesinde bile yönünü kaybetme.
- Evde sık sık kaybolma ve odaları karıştırma.
- Günün hangi saatinde olduğunu unutma.
Bu tür belirtiler, özellikle orta ve ileri evrelerde daha belirgin hale gelir.
4.Karar Verme ve Problem Çözme Yetisinin Azalması: Beyin, günlük hayatta verdiğimiz kararları yönetir. Demans hastalarında, problem çözme ve mantık yürütme becerileri zayıflar.
📌 Belirtiler:
- Basit hesaplamaları yapmakta zorlanma.
- Parasal işlemleri yönetememe, faturaları unutma.
- Gereksiz harcamalar yapma veya dolandırıcılara inanma.
Bu evrede, hastanın finansal kararları tek başına alması riskli olabilir.
5.Kişilik ve Ruh Hali Değişiklikleri: Demans sadece hafızayı değil, aynı zamanda duygusal durumu ve kişiliği de etkileyebilir.
📌 Belirtiler:
- Ani sinirlilik, öfke veya huzursuzluk.
- Depresyon, kaygı ve ilgisizlik.
- Sosyal geri çekilme, eskiden zevk aldığı aktivitelerden uzaklaşma.
- Şüphecilik ve paranoya.
Hasta, tanıdıklarına bile yabancılaşabilir ve çevresine karşı farklı davranabilir.
6.Günlük Yaşam Aktivitelerinde Zorluklar: Demans hastaları zamanla basit işleri yapamaz hale gelir.
📌 Belirtiler:
- Giyinme, yemek yapma veya banyo yapma gibi aktivitelerde zorlanma.
- Eşyaların nasıl kullanılacağını unutma (örneğin, çatal-bıçakla yemek yemekte zorlanma).
- Yeni bilgileri öğrenmekte güçlük çekme.
Bu aşamada, hasta yakınlarının daha fazla desteğine ihtiyaç duyar.
