Hasta odama girdi ve gözlerimin içine bakarak: “Gençliğimden beri dikkatim dağınık, ama artık unutkanlıklar başladı… Acaba yaşlandıkça dikkat eksikliği daha mı kötüleşiyor?” diye sordu. Aslında bu, sadece onun değil, birçok kişinin kafasını kurcalayan bir konu. Dikkat eksikliği yaşla birlikte ortadan kalkar mı, yoksa tam tersine daha da mı kötüleşir?
Çocuklukta ya da ergenlikte başlayan dikkat eksikliği bozukluğu (DEHB), sadece okulda ders dinleyememe ya da yerinde duramama ile sınırlı değil. Unutkanlık, işleri organize edememe, detaylarda kaybolma gibi belirtilerle kendini gösteriyor. Genç yaşlarda hiperaktivite daha ön planda iken, ilerleyen yıllarda bu hareketlilik azalıyor ama dikkat sorunları devam edebiliyor. Özellikle iş hayatında, planlama ve zaman yönetimi gibi bilişsel beceriler gerektiren durumlarda bu eksiklikler daha çok göze çarpıyor.
Yaş ilerledikçe dikkat eksikliği azalır mı?
İyi haber şu ki bazı kişilerde yaşla birlikte dikkat eksikliği belirli ölçüde hafifleyebilir. Özellikle dürtüsellik ve aşırı hareketlilik yaşla azalır. Kişi, zamanla kendini daha iyi tanır ve zorlukları yönetmek için çeşitli stratejiler geliştirir: Hatırlatıcılar, düzenli ajandalar, sadeleştirilmiş yaşam biçimi gibi. Ancak odaklanma sorunları, dağınıklık ve unutkanlık gibi belirtiler tam anlamıyla kaybolmayabilir. Yani dikkat eksikliği yaşla birlikte yok olmaz, sadece şekil değiştirir.
Yaşla birlikte dikkat eksikliği artar mı?
Bazen evet. Özellikle dikkat eksikliği olanlarda yaş ilerledikçe bazı durumlar tabloyu ağırlaştırabilir:
- Uyku kalitesinde bozulma
- Kronik stres ve kaygı artışı
- Zihinsel yorgunluk
- Bilişsel işlem hızında azalma
- Vitamin eksiklikleri ve hormonal değişiklikler
Bu değişiklikler dikkat eksikliği sorununu daha belirgin hale getirebilir. Zaten dikkat problemi olan bir kişide, yaşla birlikte gelen doğal yavaşlama da işin içine girince günlük yaşamda aksaklıklar daha sık yaşanır.
Yaşlanmak doğal bir süreçtir. Herkesin dikkat kapasitesi zamanla bir miktar azalır. Bu süreçte:
- Çoklu görev yapma becerisi düşer
- Dikkat daha kolay dağılır
- Yeni bilgileri işleme süresi uzar
Dikkat eksikliği yaşla birlikte değişir ama bu değişim illa kötüye gitmek zorunda değildir. Beyninize iyi bakar, dikkat kapasitenizi güçlendirecek stratejiler geliştirirseniz hem bugün hem de gelecekte daha sağlıklı bir zihinsel yaşama sahip olabilirsiniz.
