İnme, hem dünyada hem de Türkiye’de ölüm nedenleri arasında ön sıralarda yer alıyor. İnmenin tedavisinde hızlı davranmak önem taşırken, dünyadaki en son tedavileri uygulamak hem ölüm riskini hem de felç kalma riskini azaltıyor.
Her yıl milyon inme vakası
Her yıl dünyada 15 milyon kişi inme geçiriyor ve 6 milyon kişi ise i̇nme nedeniyle hayatını kaybediyor. Her beş kişiden biri i̇nme riski ile karşı karşıya. Türkiye’de inme sıklığı dünya oranları ile benzer. TUİK verilerine göre Türkiye’de beyin damar hastalıkları nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı 2015 yılında yaklaşık 38 bin kişi oldu. İnmeyi tedavi etmek için en önemli şey ise hastaları en kısa sürede doğru merkeze ulaştırabilmek. Bu yüzden Türkiye’de inme merkezi çoğaldıkça inmeye bağlı ölümler ve sakatlıklar belirgin azalacak.
Konuyla ilgili bilgi veren İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Vasküler Nöroloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Derya Uludüz, inmenin iki farklı şekilde ortaya çıktığını, bu iki tipten en çok görülenin ise (%85 sıklıkta) beynin oksijensiz kalmasına neden olan iskemik inme olduğunu belirtti. İskemik inmede beyne kan götüren damarların bir pıhtı ile tıkandığını ve böylece beynin bir bölgesinin kanlanmadığını belirten Uludüz, “Halk arasında felç denilen bu durum, ayrıca beyin damarlarında bir yırtılma nedeniyle de olabilir, bu duruma ise beyin kanaması diyoruz” diye konuştu.
Dünyanın yeni onayladığını Cerrahpaşa 10 yıldır yapıyor
İnme tedavisinde erken müdahalenin önemine de değinen Prof. Dr. Uludüz, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi İnme Merkezinin bu konuda öncü olduğunu ve en son tedavilerin uygulanarak hastaların hem ölüm riskine hem de sakatlık riskini en aza indirebilen bir merkez olduğunu kaydetti.
Uludüz “Yaklaşık 1 yıl önce dünyada acil inme vakalarında en etkili tedavi olarak onay alan ve kabul gören acil inme tedavisi gündemde. İnme geçiren kişi bu tedavi sayesinde şuuru kapalı bir şekilde geldiği merkezimizden yürüyerek çıkabiliyor, bu tedavide başarı oranımız çok yüksek. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi ise bu tedavi yöntemini yaklaşık 10 yıldır uyguluyor.” diye konuştu.
İnme kaynaklı ölümler
İnmenin ölüm nedenleri arasında kalp hastalıkları ve kanserden sonra üçüncü sırada olduğuna vurgu yapan Prof. Dr. Uludüz şöyle devam etti:
“İlk 4,5 saatte başvuran hastalarda damar açıcı tedaviler ilk 8 saatte anjiyografi yöntemi ile tıkanıklığa neden olan pıhtının temizlenmesi yani mekanik trombektomi dediğimiz tedavinin uygulanması ile hastanın hayatı kurtulmaktadır. Bu tedavinin deneyimli inme merkezinde yapılması çok önemli. 112 acil ambulansların erken dönemde hastaları bu merkezlere ulaştırması gerekiyor. Şu an için tüm dünyada acil inme tedavileri sayesinde inme artık önlenebilir tedavi edilebilir bir hastalık olarak kabul ediliyor. Erken müdahale hastaları ölümden ve sakat kalmaktan korur.”
İnme ortaya çıkmadan veya inmeye neden olabilen riskler açısından da toplumun farkındalığın artırılmasına da değinen Prof. Dr. Derya Uludüz, obezite, sigara, alkol, hipertansiyon, şeker hastalığı, kolesterol yüksekliği ve hareketsiz yaşamın inme için risk oluşturduğunu belirtti.
İnme geçiren bir hastada bu riskleri iyi kontrol altına almanın tekrar inme geçirme riskini yüzde 80 azalttığını belirten Uludüz, inmenin en önemli sebebinin hipertansiyon olduğunu, hipertansiyon riskini azaltmak için ise tuz tüketimine dikkat edilmesi gerektiğini ve düzenli egzersiz yaparak aynı zamanda obeziteden korunmanın önemine dikkat çekti.
İnme riskine sahip kişilere öneriler
Prof. Dr. Derya Uludüz inme için risk faktörlerine sahip kişilere ise şu önerilerde bulundu:
– Beslenme düzenine dikkat edin, tuzu ve şekeri hayatınızdan çıkarın. Akdeniz diyeti dediğimiz zeytinyağı ve sebzeden zengin diyetle beslenin.
– Haftada en az 3 gün ve en az 45 dakika serin açık havada yürüyüş yapın.
– Günde en az 2 litre su için.
– Margarin, tereyağı, ayçiçeği yağı gibi yağlardan uzak durun yemeklerinizi fındık yağı ve saf zeytinyağı ile yapın.
– Sigaradan ve sigara içilen ortamlardan uzak durun.
– Alkolü haftada 1’den daha sık kullanmayın alkol için önerilen sadece kırmızı şarap.
– Bel çevrenizin kilo almamasına özen gösterin, hareketsiz bir yaşam bel çevresinde obeziteye o da inme riskinde artışa yol açar.
– Uykuda horlama ve nefes durması varlığını kontrol edin, uykuda oksijensiz kalan beyin felç için risk taşımaktadır.
